اگر هر‌روز غذای پروتئینی بخوریم برای بدن چه اتفاقی می‌افتد؟
اکثر ما با شنیدن نام پروتئین، لیستی از فرآورده‌های گوشتی مثل مرغ، بوقلمون، گوشت گاو و … در ذهنمان نقش می‌بندد که البته تصویر درستی هم هست چراکه پروتئین به عنوان اولین ماده ضروری برای عضله‌سازی و تأمین انرژی بدن شناخته می‌شود که اتفاقا بیشترین میزان آن در محصولات حیوانی وجود دارد. اما آیا به عوارض مصرف زیاد غذای پروتئینی فکر کرده‌اید که خوردن پروتئین اضافی برای بدن‌تان مفید است یا خیر؟ در پاسخ باید بگوییم؛ حفظ تعادل در رژیم غذایی مهم‌ترین اصل در تغذیه انسان است ، بنابراین همانطور که کمبود پروتئین دردسرسار است مصرف بی‌رویه آن نیز خطراتی مانند ابتلا به بیماری‌های قلبی، سنگ کلیه و … را به همراه دارد. با این مقاله از «کیبو» همراه باشید تا بیشتر با فواید و عوارض پروتئین برای بدن آشنا شوید.
پروتئین چیست و چه نقشی در سلامت بدن انسان دارد؟
پروتئین یکی از عناصر سازنده و مهم برای عملکرد بهینه سلول‌‌های بدن است. این ماده با ساختار پیچیده‌اش به عنوان یکی از سه درشت مغذی حیاتی برای انسان شناخته می‌شود که در کنار کربوهیدرات و اسیدهای چرب ضروری به تأمین انرژی و نیروی مورد نیاز بدن کمک میکند، به همین علت است که مدیران تدارکات ارگان‌هایی که کارکنان عملیاتی‌شان مجبور به انجام کارهای تأسیساتی سنگین در طول روز هستند سعی می‌کنند تا تهیه غذای سازمانی خود را برپایه غذاهای پر پروتئین تنظیم کنند.
البته نباید از این نکته غافل شد که ارزش پروتئین براساس مقدار اسیدهای آمینه ضروری آن اندازه‌گیری می‌شود زیرا در اصل، این آمینواسیدهای ضروری هستند که ساخت پروتئین‌ها، سنتز هورمون‌ها و انتقال پیام‌های عصبی را ممکن می‌سازند. بدن انسان نیاز به ۲۰ آمینواسید دارد که تنها قادر به تولید ۱۱ مورد از آن است، بنابراین برای تأمین ۹ آمینواسید باقی‌مانده باید از غذاهای مملو از پروتئین‌های باکیفیت تغذیه کنید. پروتئین را به‌طور‌کلی می‌توان به دو دسته؛ حیوانی و گیاهی به شرح زیر تقسیم کرد:
- پروتئین‌های حیوانی: به این نوع پروتئین که از محصولات حیوانی مانند گوشت مرغ، گوشت گاو، ماهی و محصولات لبنی دریافت می‌شود، پروتئین کامل می‌گویند زیرا حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز بدن ما است. البته در کنار این مواد غذایی، محصولاتی مثل سویا، کینوا و دانه‌های سبز‌برگی به نام آمارانت نیز حاوی تمام اسیدهای آمینه ضروری هستند.
- پروتئین‌های گیاهی: این نوع پروتئین که منشأ آن گیاهان و غلاتی مانند لوبیا، عدس، گندم و غیره است فاقد تمام اسیدهای آمینه ضروری است و به‌عنوان پروتئین ناقص شناخته می‌شود. این نوع محصولات غذایی جزو محبوب‌ترین و البته ارزان‌ترین منابع پروتئینی برای آن دسته از افرادی هستند که از رژیم‌های وگان و گیاه‌خواری پیروی می‌کنند. از آنجاییکه در سال‌های اخیر استقبال از اینگونه رژیم‌ها نیز بیشتر شده، بسیاری از کترینگ‌ها و رستوران‌ها لیستی از غذاهای متنوع رژیمی برپایه پروتئین‌های گیاهی را به لیست منو سفارش ناهار و شام خود اضافه کرده‌اند که خوشبختانه کترینگ کیبو نیز در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌است.
بدن ما به چقدر پروتئین نیاز دارد؟
برای رسیدن به مناسب‌ترین میزان پروتئین مورد نیاز بدن باید درک درستی از وضعیت فیزیولوژیکی، سن، وضعیت سلامت، میزان فعالیت و… بدن خود داشته‌باشید که خب مسلما اکثر قریب‌به‌اتفاق ما چنین دانشی نداریم، بنابراین بهترین کار این است که به رفرنس‌های پزشکی و یا متخصص تغذیه مراجعه کنید.
طبق گفته منبع معتبر health، هر شخص بسته به سلامت کلی و میزان فعالیت خود، باید حدود 10 تا 35 درصد از کالری روزانه‌اش را به مصرف پروتئین اختصاص دهد. در صورتیکه محاسبه این میزان پروتئین برای شما سخت است، پیشنهاد می کنیم از قانون استاندارد حداقل ۸/۰ گرم پروتئین به ازای هر 1 کیلوگرم وزن پیروی کنید. البته این مقدار برای یک شخص بالغ سالم با میزان فعالیت سبک مناسب است، بنابراین اگر ورزشکار هستید یا از فقر پروتئین رنج می‌برید و یا در سن میانسالی به سر می‌برید، برای کمک به ترمیم و افزایش ماهیچه‌های بدن‌تان نیاز به دوز پروتئین بیشتری خواهید داشت.
فارغ از مقدار پروتئین لازم برای حفظ سلامت بدن، شما باید به این اصل مهم توجه کنید که؛ سالم‌ترین رژیم غذایی برای انسان، یک رژیم غذایی متعادل، مغذی و کامل است یعنی رژیمی که شامل پروتئین، کربوهیدرات‌های پیچیده، چربی‌های سالم، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. همچنین لازم است بدانید که بدن انسان تنها می‌تواند حدود 20 تا 40 گرم پروتئین را در یک زمان واحد پردازش کند پس به هیچ وجه نباید در مصرف این ماده در هر وعده غذایی زیاده‌روی کنید. به جای اینکار یهتر است پروتئین مصرفی‌تان را به طور مساوی در طول روز استقاده کنید.
۱۰ خطر مصرف مواد غذایی با پروتئین بالا در هر روز
مصرف بیش از حد هر ماده مغذی به مدت طولانی، خطراتی به همراه دارد که پروتئین نیز از این قاعده مستثنی نیست. هنگامیکه برای تهیه غذا روزانه خود، به طور مداوم از مقادیر بالای پروتئین استفاده می‌کنید، بدون شک بدن‌تان با خطرات و عوارض بسیاری مواجه خواهد شد که موارد زیر جزو مهم‌ترین آن‌ها است:
- افزایش وزن: رژیم‌های برپایه مواد غذایی پر پروتیین، محبوبیت زیادی بین مردم به خصوص ورزشکاران و افراد چاق دارند چراکه تصور عمومی بر آن است که با شروع مصرف پروتئین بالاتر و کربوهیدرات و چربی کمتر، می‌توان با سرعت بیشتر عضله ساخت و یا وزن کم کرد. البته که این باور اساسا اشتباه نیست اما واقعیت این است که کاهش وزن با این نوع رژیم‌ها اثرات کوتاه مدتی دارد زیرا بدن پروتئین مازاد را به صورت چربی ذخیره میکند.
- بوی بد دهان: مصرف بسیار زیاد پروتئین می‌تواند موجب بوی بد دهان شود. همانطور که گفتیم، با مصرف بالای پروتئین، مازاد آن به چربی ذخیره شده برای انرژی تبدیل می‌شود. در این حالت بدن وارد یک حالت متابولیک به نام کتوز می شود که طی آن غلظت بالایی از کتون‌ها در خون ترشح می‌شوند. این کتون‌ها بوی بدی دارند که با مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن نمی‌توان آن را از بین برد.
- یبوست: اگر با افزایش مقدار پروتیین، مصرف کربوهیدرات را کاهش دهید پس از مدتی، به دلیل کمبود منابع حاوی فیبرهای قابل هضم، با مشکل یبوست مواجه خواهید شد. اگر دچار این حالت شدید باید به اندازه کافی آب بنوشید و مصرف مواد غذایی حاوی فیبر را افزایش دهید.
- اسهال: مصرف بیش از حد لبنیات یا خوراکی‌های فرآوری‌شده همراه با کمبود فیبر، می‌تواند منجر به اسهال شود. البته اگر شما نتوانید لاکتوز مصرف کنید یا اینکه منابع پروتئینی نظیر گوشت قرمز، ماهی و ماکیان سرخ‌شده مصرف کنید هم احتمال بروز اسهال وجود دارد. برای جلوگیری از اسهال در اثر مصرف روزانه پروتئین، پیشنهاد ما به شما این است که آب بسیاری بنوشید، از نوشیدنی‌های حاوی کافئین دوری کنید، غذاهای سرخ‌شده و مصرف زیاد چربی را محدود کنید و مقدار فیبر را بالا ببرید.
- آسیب به کلیه: پیش از هر چیز این نکته را در نظر داشته‌باشید که هنوز هیچ مطالعه اساسی به‌طور قطع ارتباط بین مصرف پروتئین و آسیب‌های کلیوی را تأیید نکرده‌است، با این وجود مصرف پروتئین زیاد در افرادی که دارای مشکلات کلیوی هستند، آسیب‌های مختلف به همراه دارد. دلیل این امر نیتروژن اضافه‌ای است که در آمینواسیدهای تشکیل‌دهنده پروتئین‌ها وجود دارند. کلیه‌های آسیب‌دیده باید برای دفع نیتروژن اضافه و مواد زائد سوخت‌و‌ساز پروتئین، بیشتر و سخت‌تر کار کنند.
- دهیدراته شدن یا کم آبی بدن: همانطور که می‌دانید، بدن نیتروژن اضافی را همراه با آب و مایعات دفع میکند. این مسئله می‌تواند موجب کم‌آب شدن بدن شود. البته جالب است که در این شرایط شما احساس تشنگی مداوم نخواهید داشت. اگر در رابطه با این امر نگران هستید، کافی است مصرف آب روزانه‌تان را افزایش دهید.
- افزایش خطر سرطان: مطابق با مطالعات انجام‌شده، رژیم غذایی حاوی پروتئین بالا از‌جمله پروتئین گوشت قرمز، با خطر ابتلا به انواع مشکلات سلامتی از‌جمله سرطان ارتباط مستقیم دارد. همچنین مصرف بسیار بالای گوشت قرمز یا فرآوری‌شده با سرطان‌های پروستات، سینه و روده بزرگ در ارتباط است.
- بیماری‌های قلبی: یکی‌دیگر از عوارض مصرف روزانه پروتئین، بروز بیماری‌های قلبی است، چراکه در این صورت بامشکل چربی‌های اشباع‌شده و کلسترول درگیر خواهید شد.
- از دست دادن کلسیم: طبق تحقیقات انجام‌شده، رژیم‌هایی که حاوی پروتئین و گوشت زیاد هستند، نقش موثری در از دست دادن کلسیم دارند. البته جالب است بدانید که این موضوع می‌تواند با پوکی استخوان و ضعف استخوان نیز در ارتباط باشد.
بیشتر بخوانیم : طرز تهیه 11 غذای رژیمی کم کالری
علائم مصرف بیش از حد پروتئین
مصرف بیش از حد پروتئین نشانه‌های مختلفی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: بد خلقی، دچار شدن به مه ذهنی، خشم بسیار زیاد، افزایش وزن، اختلال در عملکرد دستگاه گوارش، تشنگی مداوم، بوی بد دهان، سردرد، خستگی و… . از آنجاییکه در فرهنگ غذایی مردم کشور ما، منابع پروتئینی حاصل از گوشت حیوانات در قالب کباب‌های مختلف و غذاهای تهیه شده با گوشت، جایگاه ویژه‌ای دارند توصیه می‌کنیم در مصرف این ماده مغذی جانب اعتدال را رعایت کرده و برای تهیه غذای مجالس و مهمانی های خود در کنار گوشت از منابع پروتئین گیاهی مثل سویا، لوبیا و … نیز استفاده کنید.
جمع‌بندی
ما در این مقاله به بررسی عوارض مصرف زیاد غذای پروتئینی مهم پرداختیم که؛ اگر هر روز غذای پروئتینی بخوریم، چه اتفاقی برای بدن می‌افتد؟ پروتئین به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع در تنظیم عملکردهای بیوشیمیایی بدن انسان باید به صورت روزانه و در حد استاندارد استفاده شود. مصرف خارج از حد مجاز پروتئین، قطعا سلامت بدن را به خطر انداخته و مشکلات بسیاری نظیر افزایش وزن، ایجاد بوی بد در دهان، یبوست، اسهال، دهیدراته شدن یا کم آب شدن بدن، آسیب به کلیه، افزایش خطر سرطان، ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و… را به همراه دارد، در‌نتیجه به هیچ وجه نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید.
اگر قصد سفارش آنلاین غذا را دارید اما در رابطه با میزان پروتئین مصرفی روزانه خود نگران هستید، پیشنهاد می‌کنیم به سراغ غذاهای سالم کترینگ ما بروید. این غذاها مقدار مناسبی از عناصر و مواد مغذی مناسب و کافی را دارند. خدمات تشریفات کترینگ کیبو بسیار گسترده‌اند، بنابراین شما می‌توانید بهترین غذاها را برای خود سفارش دهید.
